Ks. Zygmunt Skarżyński pod koniec XIX wieku w książeczce Listy do Olesia o wykształceniu wewnętrznym, zwracając się we wstępie do rodziców chłopców, do których adresowany był jego podręcznik, przypomniał o obowiązkach i odpowiedzialności przed Bogiem katolickich wychowawców. Przypomniał jak ważną rolę otrzymali oni od Stwórcy, jaką władzą dysponują i jak wiele zależy od nich w tej walce o dusze. Żaden rodzic nie może przejść obojętnie wobec zgorszeń, na które wcześniej czy później wystawione zostanie jego dziecko. Słowa ks. Skarżyńskiego nie straciły nic ze swej aktualności.

Na każdego literalnie z nas, prędzej czy szczęściem później, przychodzą niemniej straszne, choć zapowiedziane zgorszenia. Nadchodzi dzień, w którym niewinna, czysta dotąd dusza, spotyka się z czynami i słowami ujemnymi, nie mówię już występnymi w otaczającej ją atmosferze. Spotyka się z praktycznym zaprzeczeniem tego, co dotąd czciła i kochała, czego się bardzo lękała i nie przypuszczając nawet, że mogą istnieć podobne sprawy i ludzie, z którymi aż nadto potem w życiu oswoić jej się przychodzi. Pierwsza ta chwila walki, najczęściej przed okiem ludzkim zakryta, ciągnie się przez życie całe, a kończy się chwalebnym zwycięstwem przy śmierci lub straszną piekielną przegraną. 

Od przygotowania umysłu i serca do tych pierwszych zapasów, ściśle zależy ostatni rezultat tak zwanej walki życiowej. 

Ludzie pospolici, nazywają ten period czasu w życiu młodzieńczym dosyć względnie, a nawet grzecznie: „rozglądaniem się w świecie”. Na ile łaskawym jest świat w określeniach tego czasu, na tyle lekkomyślnym w traktowaniu tych spraw ważnych i doniosłych, czego dowodem, że w społeczeństwie, pośród synów Waszych, spotykamy wielką liczbę młodzieńców, co nie doszedłszy pełnoletniości nawet w tym czasie „rozglądania się” stracili wszystko co święte, szlachetne, moralne i Boże. Na dalsze dni życia swego mają już tylko serce zepsute, umysł błędny, wolę słabą, siły żywotne zmarnowane, a przy tym często bardzo i kieszeń pustą, idą przez życie siejąc zgorszenie, zarażając wyziewami swej nędzy moralnej powietrze, w którym żyć muszą ci, co od nich zależą albo z nimi związani na całe życie.

Nie znam boleśniejszej tragedii, dla opisania której potrzeba siły Dantego pióra, nad te mroczne dni, w których niewinna młoda duszyczka spotyka się w życiu po raz pierwszy z zaprzeczeniem świętej niewinności, prawdy i szlachetności.

Nam, spowiednikom wierzcie! My więcej i głębiej czytamy w sercach waszych dzieci, niż to Wam rodzice, przystępnem jest. Z jakim nieopisanym szczęściem i tryumfem witamy dostrzeżoną przewagę dobrego przy łasce Bożej, w duszach Waszych dzieci. A zarazem z jaką boleścią i śmiertelną trwogą smutną przewagę złego w duszy zaznaczamy.

Niestety bardzo mało rodziców zastanawia się nad tym najważniejszym okresem życia ich dzieci, który notabene, sami przechodzić w życiu musieli. Dla wielu czas ów przechodzi niepostrzeżenie, aż dopiero smutne objawy zepsucia i złych skłonności dzieci niepokoić zaczynają. Są jeszcze błogosławione matki, które macierzyńskim instynktem przeczuwają, co się dzieje w uczuciach i sercach ich dzieci, dwojąc modlitwę o łaski siłę i pomoc duchową dla nich od Boga, usilnie proszą Niepokalaną Dziewicę. Niech każdy dobrej woli czytający te słowa, przypomni sobie wspomniany okres swego młodzieńczego życia (…) Kto dokładną analizę w sercu przedsięwziął, jako sumienny człowiek przyzna, że tylko z pośrodka koła lekkomyślnej młodzieży i kolegów, zwykłych poświęcać z brawurą wszystko dla jednej chwili szału lub namiętności, wyrywał go zupełnie lub powstrzymywał od nadużycia, zmniejszył wreszcie wpływ i siłę takowych jedynie Bóg, o ile przez wiarę w sercu jeszcze panował.

Fragmenty książki ks. Zygmunta Skarżyńskiego, Listy do Olesia o wykształceniu wewnętrznym, Warszawa 1891, s. 20-22.