160. rocznica powstańczego zrywu Polaków przeciw carskiej Rosji

2023-01-22 00:00:00
160. rocznica powstańczego zrywu Polaków przeciw carskiej Rosji

22 stycznia 1863 roku Manifestem wydanym przez Tymczasowy Rząd Narodowy w Warszawie ogłoszono wybuch powstania przeciw Rosji. Na Litwie Polacy chwycili za oręż 1 lutego 1863 roku. Po upadku powstania, jesienią 1864 roku, carska Rosja zintensyfikowała działania rusyfikacyjne, zniesiona została autonomia Królestwa Polskiego, a represje polityczne i gospodarcze znacznie osłabiły pozycję Polaków na Litwie i Żmudzi oraz na obszarach dzisiejszej Białorusi i Ukrainy.

 

Wielka dysproporcja militarna między Rosją a społeczeństwem polskim zmusiła powstańców do przyjęcia strategii działań partyzanckich i założenia unikania walk w otwartym polu. W latach 1863 - 1864 powstańcy stoczyli ok. 1200 potyczek, a w jednostkach walczących z Rosjanami służyło ok. 200 tys. osób.

Powstanie swoim zasięgiem objęło terytorium Królestwa Polskiego, Litwę oraz tereny dzisiejszej Białorusi, Ukrainy i Łotwy, sięgając nawet Inflant Polskich (dawnego województwa inflanckiego z siedzibą w Dyneburgu, czyli dzisiejszego łotewskiego Daugavpils).

 

Zasięg terytorialny powstania oddany został na pieczęci Rządu Tymczasowego, na której umieszczone zostały: Orzeł w koronie, św. Michał Archanioł (patron Rusi) oraz Pogoń (symbol Litwy). W przekazach historycznych jako koniec polskiej irredenty podaje się jesień 1864 roku, ale ostatni oddział partyzancki, dowodzony przez kapelana, księdza Stanisława Brzóskę, został rozbity na Podlasiu dopiero w kwietniu 1865 roku.

 

Mimo początkowego zaskoczenia wojsk carskich skalą zrywu powstanie zakończyło się klęską. Straty polskie to kilkadziesiąt tysięcy osób zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych przez carski aparat represji i około 40 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię. Efektem upadku powstania było także udanie się ok. 10 tys. osób na emigrację.

Carskie represje dotknęły nie tylko bezpośrednich uczestników Powstania Styczniowego. Przeprowadzono konfiskatę majątków szlacheckich, kasację klasztorów na obszarze Królestwa Polskiego, setki miast wspierających powstańców pozbawiono praw miejskich, nałożono wysokie kontrybucje i wzmożono działalność rusyfikacyjną oraz ograniczono szkolnictwo, czego skutkiem był wysoki analfabetyzm.

 

Wyjątkowo brutalnie potraktowani zostali Polacy na Litwie, która była terroryzowana przez działania generał-gubernatora Michaiła Murawjowa, któremu za zbrodnicze czyny nadano przydomek „Wieszatiela”. Przeprowadzona przez Rosjan konfiskata 1660 majątków szlacheckich Polaków na Litwie znacząco zmniejszyła potencjał naszych rodaków nad Niemnem – polskie majątki poddano licytacji lub obdarowano nimi oficerów rosyjskich.

 

PiotrSkarga.pl

Przyjaciele „Przymierza z Maryją” to wspólnota istniejąca przy Stowarzyszeniu Ks. Piotra Skargi od ponad trzech lat. Gromadzi ona najbardziej oddanych Czytelników pisma, którzy w sposób szczególny postanowili pomagać w rozwoju naszego dwumiesięcznika. Ciebie też, Drogi Czytelniku, zapraszamy do tego grona – do rodziny Przyjaciół „Przymierza z Maryją”!
W pierwszy piątek miesiąca lipca, o godzinie 15.00 w Bazylice Bożego Ciała w Krakowie odbędzie się comiesięczna wspólna Modlitwa Różańcowa w intencji Apostołów Fatimy i Przyjaciół „Przymierza z Maryją”.
„Korzenie ruchu obrońców życia w Polsce” - pod takim tytułem w rzeszowskim Klubie „Polonia Christiana” prelekcję wygłosi dr Paweł Momro - jeden z autorów monografii poświęconej działalności społecznej na rzecz prawa do życia w Polsce. Tym razem spotykamy się w sobotnie przedpołudnie w kawiarni Niebo w Mieście. Zapraszamy!
W sobotę 28 czerwca obchodzimy uroczystość Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny. To doskonały moment, aby zwrócić się do Matki Bożej z wiarą w to, że na końcu Jej Niepokalane Serce zatriumfuje! Jest to szczególnie ważne dzisiaj, kiedy świat ponownie balansuje na krawędzi globalnego konfliktu...
Apostolat Fatimy jest wspólnotą gromadzącą od 22 lat najbardziej oddanych Przyjaciół i Sympatyków Stowarzyszenia Ks. Piotra Skargi. To m.in. dzięki nim Stowarzyszenie może prowadzić misję budzenia sumień Polaków i szerzenia Orędzia Matki Bożej Fatimskiej. Warto dołączyć do niej zwłaszcza dziś, w uroczystość Bożego Ciała i tym samym dać kolejne świadectwo przywiązania do katolickich wartości.