Działalność misyjna Kościoła jest tak stara jak on sam. Od momentu wyjścia umocnionych przez Ducha Świętego apostołów z Wieczernika trwa nieustanna działalność głoszenia Słowa Bożego i nawracania ludzi, którzy nie poznali jeszcze Dobrej Nowiny.

Często zapominamy, że i u źródeł naszej europejskiej rzeczywistości leży wysiłek dziesiątek tysięcy misjonarzy, którzy z narażeniem życia głosili Ewangelię wśród naszych przodków.
Jak wiele my, Europejczycy, zawdzięczamy takim świętym, jak: Piotr i Paweł, Bonifacy, Benedykt Cyryl i Metody, Patryk, Wojciech, Bruno z Kwerfurtu...
Po Europie przyszła kolej na nawracanie narodów na innych kontynentach.

PRZEMOC CZY DOBRO DUSZ?
Kościół, organizując misje wśród ludów pogańskich, zawsze kierował się dobrem dusz. Czy niosły one ze sobą przemoc, jak głosi czarna legenda stworzona przez protestantów i heroldów Rewolucji? Raczej miały jej zapobiegać. Właśnie z zamiarem wstrzymania konfrontacji wyruszyła kilka lat po bitwie pod Legnicą, na opanowany przez Mongołów Daleki Wschód, misja franciszkańska o. Jana, w której wziął udział nasz zakonnik – Benedykt Polak. Pozyskaniu dla Chrystusa sułtana, a tym samym zakończeniu konfliktu w Ziemi Świętej, miał służyć pobyt św. Franciszka na dworze sułtana Egiptu podczas wypraw krzyżowych.

ŚWIATŁO EWANGELII
Świat bardzo wiele zawdzięcza misjonarzom. Ich działalność przede wszystkim zbliżyła narody do siebie. Ośrodki misyjne były miejscami wymiany kulturalnej, źródłem wiedzy pogan o chrześcijanach i chrześcijan o mieszkańcach nieznanych do niedawna ziem.
Ponadto, dążąc do zaszczepienia w duszach pogańskich miłości do Jezusa Chrystusa, duchowni katoliccy walczyli z niesprawiedliwościami, którym narody nieznające światła Ewangelii ulegały.
Osoba hołdująca przesądom współczesnego świata zaprotestuje, twierdząc, że każdy naród ma prawo do własnej kultury. Przypomnijmy więc niektóre przejawy pogańskiej „kultury”, które zwalczał Kościół: przedmiotowe traktowanie niewolników przez starożytnych, życie z łupiestw plemion germańskich czy słowiańskich, ludożerstwo i ofiary z ludzi składane bałwanom przez plemiona murzyńskie i indiańskie, system kastowy w Indiach odbierający nadzieję dużej grupie ludności z niższych warstw społecznych, lekceważenie jednostek w Chinach, kult śmierci w Japonii itd.

NOWA CYWILIZACJA
Nowy rozdział w dziejach misji otworzyła epoka wielkich odkryć geograficznych. Już podczas drugiej wyprawy Krzysztofa Kolumba do Ameryki, na nowo odkryty kontynent popłynął pierwszy misjonarz. Później, zgodnie z zarządzeniem władz Hiszpanii, kapłan był na każdym statku płynącym do Nowego Świata. Oprócz zwykłej pracy ewangelizacyjnej duchowni katoliccy pełnili niezwykle ważną funkcję dla społeczności indiańskiej – obrońców przed nadużyciami ze strony niektórych, chciwych kolonizatorów.
Słynne są tzw. redukcje paragwajskie. Na wydzielonym terenie w Ameryce Południowej jezuici urządzili rodzaj państwa zarządzanego przez zakonników. Mieszkający tam Indianie uczyli się uprawy ziemi, hodowli zwierząt, rzemiosł... Ale przede wszystkim mogli bezpiecznie żyć bez lęku przed porwaniem i przymuszeniem do niewolniczej pracy na plantacjach.

DALEKI WSCHÓD I AFRYKA
Bogata była także działalność misjonarzy, zwłaszcza jezuitów, na Dalekim Wschodzie. Ewangelizację na tych terenach rozpoczął jeden z pierwszych członków Towarzystwa Jezusowego – św. Franciszek Ksawery.
W Indiach Kościół starał się rozbić system kastowy, wspierając najuboższych i skrzywdzonych przez los. Inną drogę ewangelizacji wybrali jezuici w Chinach i Japonii. Tu szczególny nacisk postawili na pracę z przedstawicielami elit, chcąc ich pozyskać do pomocy w chrystianizacji kraju.
Rację takiej strategii potwierdził późniejszy przebieg wypadków, kiedy szybki rozwój tamtejszych wspólnot katolickich zahamowały prześladowania ze strony władz państwowych.
Oczywiście Kościół nie pominął w dziele krzewienia nauki Chrystusa kontynentu afrykańskiego. Podobnie jak w Ameryce Łacińskiej, także tutaj misjonarze musieli bronić podstawowych praw miejscowej ludności. Wielką plagę na tych terenach stanowił handel niewolnikami, którym trudnili się Arabowie. Doszło do tego, że prymas Afryki, kard. Charles de Lavigerie do obrony misji i ludności murzyńskiej zaprosił byłych Papieskich Żuawów, którzy stoczyli wiele potyczek i bitew, odstawiając czasem karabin, by leczyć i chrzcić tubylców.

Adam Kowalik