Polska przedmurzem chrześcijańskiej Europy. Rocznica traktatu pokojowego Rzeczpospolitej z Imperium Osmańskim

2025-01-24 00:00:00
Polska przedmurzem chrześcijańskiej Europy. Rocznica traktatu pokojowego Rzeczpospolitej z Imperium Osmańskim

26 stycznia 1699 roku, 326 lat temu, Rzeczpospolita Obojga Narodów zawarła z Imperium Osmańskim pokój w serbskich Karłowicach, zamykający ekspansyjne plany władców islamskiego Imperium Osmańskiego. Dzięki sile Rzeczpospolitej chrześcijańska Europa Środkowa i Wschodnia obroniły się przed islamizacją, a państwo osmańskie zadeklarowało zachowanie kościołów i praktyk przez mnichów rzymskokatolickich na terenie tureckiego państwa, obejmującego m.in. Bałkany.

 

Zderzenie cywilizacji

 

1699 rok stał się rokiem przełomowym dla chrześcijan w europejskich krajach podbijanych przez Imperium Osmańskie, które doświadczały ograniczeń w sprawowaniu kultu i praktyk religijnych. Zapędy imperialne tureckich władców zostały przyhamowane po zwycięstwie Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w 1683 roku, ale na chrześcijańsko – islamskim froncie, liczącym w Europie blisko 4 tys. km długości, walki wciąż trwały.

Starcie cywilizacji chrześcijańskiej z islamską dokonywało się od zamieszkanej przez Greków Krety, przez Albanię, Węgry po tereny położone nad Dunajem i Dniestrem, aż do Krymu.

 

Po jednej stronie konfliktu stały państwa chrześcijańskie, połączone w Lidze Świętej, po drugiej Imperium Osmańskie z muzułmańskimi sojusznikami. W tworzonej przez Państwo Kościelne, Republikę Wenecką, Święte Cesarstwo Rzymskie (Austrię), Carstwo Rosyjskie i Rzeczpospolitą Obojga Narodów Ligę Świętą najsilniejszym filarem było państwo polskie.

Po drugiej stronie konfliktu znalazło się ośmielone sukcesami w poprzednich dekadach Imperium Osmańskie ze swoimi lennikami, głównie z Chanatem Krymskim.

 

Zakończenie 255 lat wojen polsko-tureckich

 

Dla Rzeczpospolitej Obojga Narodów traktat w Karłowicach (dzisiaj Sremski Karlovci w Serbii) był ważny nie tylko z powodu złamania potęgi tureckiej i odzyskania ziem w granicach z 1672 roku (status quo ante bellum) w zamian za zwrot naszych zdobyczy w Mołdawii, ale także dla przyszłych stosunków polsko – tureckich, które poprawiły się na tyle, że 22 kwietnia 1714 roku obydwie strony zawarły traktat potwierdzający dobrosąsiedzkie stosunki między Rzecząpospolitą a Turcją. Ten aspekt był niezwykle ważny ze względu na rosnącą potęgę Monarchii Habsburgów i Imperium Rosyjskiego, których zakusy uderzyły w Rzeczpospolitą już za kilka dekad.

W miejscu, w którym został podpisany pokój w Karłowicach, wzniesiono w 1817 roku Kaplicę Pokoju, a dla Polski symbolicznym wyrazem powrotu ziem z południowo-wschodniej części państwa do macierzy było odzyskanie Podola wraz z twierdzą w Kamieńcu Podolskim.

 

Polska przedmurzem chrześcijaństwa

 

Sukces Rzeczpospolitej Obojga Narodów i jej sojuszników w ramach Ligi Świętej był też fundamentem spokoju dla wielu narodów. Władze w Stambule hamowały łupieskie najazdy Tatarów Krymskich, Rzeczpospolita odzyskała Podole z Kamieńcem i Ukrainę Prawobrzeżną a w zamian Imperium Osmańskie odzyskało Hospodarstwo Mołdawskie jako swoje lenno. Turcja zrzekła się również wszelkich roszczeń terytorialnych wobec Rzeczypospolitej.

 

Ponadto Imperium Osmańskie zrzekło się m.in.: na rzecz Monarchii Habsburgów Chorwacji, Królestwa Węgier (bez Banatu i Księstwa Siedmiogrodu); na rzecz Republiki Weneckiej Dalmacji (bez Raguzy) oraz półwyspu Peloponez i niektórych wysp na Morzu Jońskim i Morzu Egejskim oraz na rzecz Carstwa Rosyjskiego twierdzy-portu Azow nad Morzem Azowskim.

Dla wiernych Kościoła Rzymskiego niezwykle istotny był artykuł 7 porozumienia polsko-tureckiego, które miało obowiązywać przez kolejne 25 lat, mówiący o gwarancji przez Imperium Osmańskie nienaruszonego zachowania kościołów oraz praktyk przez mnichów rzymskokatolickich na jego terytorium, a także zezwolenie ambasadorowi Rzeczypospolitej na wnoszenie protestów w przypadku naruszeń tych gwarancji.

 

Przejęcie odpowiedzialności za los katolików w Imperium Osmańskim pokazuje pozycję Rzeczpospolitej Obojga Narodów w całym świecie chrześcijańskim, broniącym się w XVII i XVII wiekach przed naporem islamu.

 

piotrskarga.pl

– Jej medalik rozdawać, gdzie tylko się da: dzieciom, by zawsze go na szyi nosiły, i starszym, i młodzieży zwłaszcza, by pod Jej opieką miała dosyć sił do odparcia tylu pokus i zasadzek czyhających na nią w naszych czasach – pisał sto lat temu o. Maksymilian Kolbe. Biorąc sobie te słowa do serca, Stowarzyszenie Ks. Piotra Skargi prowadzi kampanię „Dar Maryi”, propagującą Cudowny Medalik. Weź w niej udział!
Instytut Myśli Pro-Life wraz ze Stowarzyszeniem Ks. Piotra Skargi zapraszają na wyjątkową tematycznie konferencję „The Ethical Frontiers of Biomedical Science”. Już 18 października w Krakowie – wstęp wolny!
– Ja jestem Matką dusz czyśćcowych. Moje modlitwy łagodzą czyśćcowe męki tych, którzy znosić je muszą – powiedziała Najświętsza Maryja Panna do św. Brygidy Szwedzkiej. Do tej obrończyni i pocieszycielki dusz naszych zmarłych cierpiących w czyśćcu kierujemy naszą najnowszą kampanię „Światło Pamięci – Twoja modlitwa za bliskich zmarłych”. Pomóż swoim bliskim zmarłym, zostając jej uczestnikiem.
W miesiącu październiku, kojarzonym szczególnie z Modlitwą Różańcową, nie może zabraknąć comiesięcznego spotkania modlitewnego. W gronie Przyjaciół i Dobrodziejów Stowarzyszenia Ks. Piotra Skargi spotkamy się na wspólnym Różańcu już w najbliższy pierwszy piątek miesiąca, 3 października 2025 r. o godz. 15.00.
Przedstawiciele naszego Stowarzyszenia uczcili pamięć swojego patrona i zarazem jednego z najwybitniejszych kapłanów w historii Rzeczpospolitej. Wielki kaznodzieja Sługa Boży ksiądz Piotr Skarga zmarł dnia 27 września 1612 roku.