Zapomniane Prawdy i Wartości
 
Bóg karą dla pysznych i chwałą dla pokornych
Św. Bernard z Clairvaux, Doktor Kościoła

Czym jest Bóg? Nie mniejszą karą dla przewrotnych, niż chwałą dla pokornych. Jest najmędrszą regułą sprawiedliwości, niezłomną i niezmienną, która wszędzie przenika. Na niej to rozbija się wszelkie bezprawie. Jakże miałaby nie rozpaść się w zetknięciu z nią wszelka zuchwałość albo przewrotność? Biada więc opornym, gdyż taka reguła sprawiedliwości nigdy się nie cofa, bo jest potęgą. Cóż zatem bardziej przeciwne i szkodliwe dla woli opornej, jak walczyć i zawsze przegrywać?

 

Biada buntownikom, którzy w końcu otrzymają za swe bunty należytą karę! Co za poniżenie chcieć ustawicznie tego, co nigdy się nie stanie, i nie chcieć tego, co zawsze będzie? Co za straszliwe przekleństwo dla woli wydanej takiemu chceniu i niechceniu, zdążającej zawsze do zła i nieszczęścia. Nigdy nie zdobędzie tego, czego pragnie, a to, czego nie chce, stanie się dla niej wieczną udręką. I słuszna to kara: kto nigdy nie skłaniał się ku dobremu, nigdy nie nasyci swojego pragnienia. Kto to sprawia? Pan nasz, który jest samą sprawiedliwością i jest roztropny wobec przebiegłego (por. Ps 17,27). Nie może być zgody pomiędzy sprawiedliwością i grzechem. To dwaj wrogowie walczący ze sobą bezustannie, którzy jednak nie mogą się zranić jednakowo. Jeden bowiem zostaje pokonany, a tym z pewnością nie jest Pan Bóg! Oto mówi On: "Trudno ci wierzgać przeciwko ościeniowi" (Dz 26,14). Tak, trudno, ale nie dla ościenia, tylko dla wierzgającego.

 

Bóg jest też karą dla bezwstydników, ponieważ jest światłością. I cóż bardziej przerażającego dla serc zepsutych i rozwiązłych? „Każdy bowiem, kto źle czyni, nienawidzi światłości" (J 3,20). Ale - zapytam o to - czy nie można by jakoś skryć się przed nią? - Nie, w żaden sposób! „Światłość w ciemnościach świeci i ciemności jej nie ogarniają" (J 1,5). Jasność widzi ciemności, gdyż dla niej świecić - to widzieć; przeciwnie zaś - ciemności jej nie widzą, "nie ogarniają jej", jak czytamy. Dlatego bezwstydnicy są widziani przez światłość, dla większego ich zawstydzenia. Sami jednak nie mogą jej widzieć i doznać od niej pociechy. I nie tylko są widziani przez światłość, ale również w światłości. Przez kogo, albo przez których są widziani? Przez wszystkich, którzy mogą widzieć, aby większa liczba patrzących powiększała sromotę bezwstydników.

 

Żaden jednak obcy wzrok, choć tak wielu jest patrzących, nie jest równie dokuczliwy, jak wzrok własny. Nie ma na niebie i na ziemi większego prześladowcy, jak własne brudne sumienie, którego wzroku nie można uniknąć i odepchnąć. Ciemności nie zaciemniają siebie samych. Widzą siebie, choć czego innego nie widzą. Uczynki ciemności idą za nimi i nie są w stanie ukryć się nawet w ciemnościach. Wspomnienie win przeszłości - oto robak, który nie umiera (por. Mk 9, 43. 45). Robak ten, wprowadzony do duszy, a raczej w niej wylęgły na skutek grzechu, broni się gwałtownie przed wyrzuceniem. Nie przestaje nigdy toczyć sumienia, gdyż jest to dla niego żer niewyczerpany; karmi się nim ustawicznie. O jakże się boję tego robaka kąsającego, tej śmierci żyjącej i życia umierającego!

Św. Bernard z Clairvaux,
O rozważaniu, Kraków 1992,
s. 138-139.