W 102. numerze Przymierza z Maryją pisaliśmy o Szkaplerzu Męki Pańskiej, zwanym czerwonym. Obecnie – przeżywając Wielki Post – przypomnimy inny szkaplerz o tej samej nazwie, od koloru płótna nazywany czarnym.

Czarny Szkaplerz Męki Pańskiej związany jest z osobą św. Pawła od Krzyża, żyjącego w latach 1694-1775 wędrownego kaznodziei, mistyka, założyciela Zgromadzenia Kleryków Bosych Najświętszego Krzyża i Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa (Pasjonistów).

Mistyczne wizje

Z genezą tego sakramentalium wiąże się nadprzyrodzone widzenie. Nie dotyczy ono jednak samego szkaplerza, lecz stroju zakonnego, którego szkaplerz jest poniekąd miniaturką.

Pewnego dnia w 1720 r. będąc po Komunii Świętej, bardzo skupiony, spostrzegłem, że jestem ubrany w czarny habit z białym krzyżem na piersi, pod którym białymi literami było wypisane Najświętsze Imię Jezus. Usłyszałem te słowa: „To znak czystości i niewinności serca, na którym widnieć będzie Najświętsze Imię Jezus” – wyznał św. Paweł od Krzyża.

Innym razem ukazała mu się Matka Boża Bolesna odziana w taki właśnie czarny habit i rzekła: Synu, widzisz, tę żałobę noszę z powodu śmierci mego ukochanego Jezusa. Ty także i członkowie zgromadzenia, które założysz, w podobny sposób ubrani, będziecie rozpamiętywać bolesną Mękę mego Syna.

I rzeczywiście, założone przez św. Pawła zgromadzenie, zwane popularnie pasjonistami, przyjęło jako strój czarny habit, czerpiąc wzór z mistycznych widzeń św. Pawła od Krzyża.

Nowe bractwo

Mimo że założyciel nie stworzył trzeciego zakonu, starał się jednak zaszczepiać nabożeństwo do Męki Pańskiej także wśród świeckich, zakładając grupy wiernych kierujących się w życiu pobożnością pasyjną. Prawie wiek po śmierci św. Pawła, 22 września 1861 roku, papież bł. Pius IX wydał brewe Curavit Nobis, którym upoważnił Przełożonego Generalnego Zgromadzenia do erygowania Bractwa Najświętszego Krzyża i Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa przy klasztorze pasjonistów Scala Santa w Rzymie. Zezwolił, by jego członkowie uczestniczyli w łaskach całego zakonu. Oznaką przynależności do bractwa był czarny szkaplerz.

Z kolei Ojciec Święty Benedykt XV w wydanym 26 lutego 1918 roku breve Probe Novimus nie tylko potwierdził posiadane już przez Bractwo przywileje, ale także dołożył nowe. Między innymi Bractwo istniejące przy klasztorze Sancta Sanctorum w Rzymie podniósł do godności Arcybractwa.

Niestety, w związku ze zmianami zaprowadzonymi podczas Soboru Watykańskiego II działalność Bractwa Najświętszego Krzyża i Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa ustała. Wspólnoty propagujące Szkaplerz Czarny zaczęły się odradzać dopiero pod koniec XX wieku. W Polsce siedziba reaktywowanego Bractwa mieści się w Sadowiu-Golgocie.

Pobożność pasyjna

Szkaplerz składa się z dwóch płatków czarnego sukna połączonych sznurkiem. Na pierwszym widnieje emblemat skopiowany z habitu pasjonistów, przedstawiający zarysowane białą linią serce z wyrastającym zeń w górę krzyżem. Wewnątrz znajduje się napis: JESU XPI PASSIO (Męka Jezusa Chrystusa), a poniżej trzy skrzyżowane gwoździe. Na drugim płatku (choć nie jest to konieczne) umieszcza się Chrystusa wiszącego na krzyżu, pod którym klęczy Niewiasta. Dodatkowo oba obrazy dopełnia napis odnoszący się do Męki Jezusa Chrystusa: SIT SEMPER IN CORDIBUS NOSTRIS (Niech będzie zawsze w sercach naszych) oraz symbole: kielich, welon z odbitą twarzą Zbawiciela, korona cierniowa i kolumna do biczowania.

Prawo poświęcenia i nałożenia czarnego szkaplerza mają księża pasjoniści.

Aby zgodnie z przywilejami zatwierdzonymi przez papieży móc uczestniczyć w przywilejach i łaskach zakonu pasjonistów, niezbędne jest noszenie przy sobie szkaplerza, ewentualnie poświęconego medalika szkaplerznego. Powinno się także stale praktykować nabożeństwa do Męki Pańskiej, codziennie rozmyślać o niej, a także podejmować umartwienia (szczególnie w piątki). Należy także często przyjmować Komunię Świętą.

Odpusty…

Na podstawie Konstytucji Apostolskiej Pawła VI Ingulgentiarum doctrina z dnia 1 stycznia 1967 roku noszący Czarny Szkaplerz Męki Pańskiej mogą uzyskać odpust zupełny lub cząstkowy pod zwykłymi warunkami w dniu wstąpienia do Bractwa oraz przy różnych okazjach, jakie stwarza okres liturgiczny i Kościół – adoracja krzyża w Wielki Piątek, czytanie Pisma Świętego o Męce Chrystusa, Droga Krzyżowa, odprawienie tzw. Małego Oficjum o Męce Chrystusa, Gorzkie Żale, modlitwa myślna i inne…

AK