Niedziela Palmowa to szósta niedziela Wielkiego Postu. Rozpoczyna Wielki Tydzień. W tym dniu Kościół wspomina uroczysty wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy.

Najstarsza informacja o świętowaniu Niedzieli Palmowej pochodzi z IV wieku. Opis przebiegu uroczystości w Jerozolimie zanotowała w Itinerarium (pamiętniku z podróży) pątniczka z Europy Zachodniej o imieniu Egeria.

Według jej zapisków, charakterystycznym elementem uroczystości w Jerozolimie była procesja, podczas której tłum wiernych modlił się w kościele na Górze Oliwnej, z udziałem biskupa, po czym przechodził na miejsce, w którym Chrystus wstąpił do Nieba. Tam śpiewano psalmy i antyfony, modlono się oraz odczytywano lekcje.

Tuż po godzinie 17.00 procesja schodziła do rotundy zbudowanej nad Grobem Pańskim (Anastazis) na nieszpory. Biskup, niczym Chrystus, postępował wśród okrzyków wznoszonych przez wiernych: Błogosławiony! Chłopcy nieśli zielone gałązki palmowe lub oliwne. Nawiązywano w ten sposób do ewangelicznego opisu wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, podczas którego młodzi Żydzi pod nogi osła, na którym siedział Zbawiciel, słali zieleń. To właśnie od gałązek palm wywodzi się nazwa święta – Niedziela Palmowa. W krajach, gdzie te ewangeliczne rośliny nie rosły, zastępowano je innymi gatunkami, dostępnymi na miejscu. W Polsce najczęściej były to witki wierzby z baziami, stąd niedzielę tę nazywano kwietną lub wierzbną.

Według opublikowanego w 1570 roku, za pontyfikatu papieża Piusa V, Mszału Rzymskiego, liturgia Niedzieli Palmowej zaczynała się od pobłogosławienia palm, w trakcie którego śpiewano antyfonę Pueri Hebraeorum (Dzieci Hebrajskie). Potem przechodzono procesyjnie wokół kościoła i zatrzymywano się przed zamkniętymi drzwiami. Kapłan uderzał w nie krzyżem na znak, że śmierć krzyżowa Zbawiciela otwarła ludziom dostęp do Nieba. Po wejściu następowała adoracja krzyża, a potem, po zmianie przez kapłana szat z czerwonych na fioletowe, Msza Święta.

W ramach reformy liturgii Wielkiego Tygodnia z 1955 roku pominięto zamknięcie drzwi świątyni, a za to wprowadzono poświęcenie i okadzenie palm. Pewnych zmian dokonano także po Soborze Watykańskim II.

AK