Przedstawiona tutaj reprodukcja obrazu hiszpańskiego malarza barokowego Gregoria Bausy (1590–1656) przedstawia Świętą Rodzinę. Konkretnie zaś scenę odnalezienia przez Maryję i św. Józefa małego Jezusa w Świątyni Jerozolimskiej.

Spójrzmy na twarze świętych Postaci przedstawionych w tym dziele. Co możemy z nich „wyczytać”? Na pewno zauważymy, że malarz ukazał głębokie zatroskanie św. Józefa. Niepokój jest również widoczny na obliczu Matki Najświętszej. Za to na twarzy młodego Jezusa maluje się pełna niebiańskiego spokoju pewność siebie.

Pamiętamy to wydarzenie opisane u św. Łukasza Ewangelisty: Rodzice Jego chodzili co roku do Jerozolimy na Święto Paschy. Gdy miał lat dwanaście, udali się tam zwyczajem świątecznym. Kiedy wracali po skończonych uroczystościach, został Jezus w Jerozolimie, a tego nie zauważyli Jego Rodzice. Przypuszczając, że jest w towarzystwie pątników, uszli dzień drogi i szukali Go wśród krewnych i znajomych. Gdy Go nie znaleźli, wrócili do Jerozolimy, szukając Go.

Dopiero po trzech dniach odnaleźli Go w świątyni, gdzie siedział między nauczycielami, przysłuchiwał się im i zadawał pytania. Wszyscy zaś, którzy Go słuchali, byli zdumieni bystrością Jego umysłu i odpowiedziami. Na ten widok zdziwili się bardzo, a Jego Matka rzekła do Niego: „Synu, czemuś nam to uczynił? Oto ojciec Twój i ja z bólem serca szukaliśmy Ciebie”. Lecz On im odpowiedział: „Czemuście Mnie szukali? Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do Mego Ojca?”. Oni jednak nie zrozumieli tego, co im powiedział (Łk 2,41–50).

Co szczególnie uderza nas w zacytowanym fragmencie? Słowa Matki Bożej, które brzmią jak wyrzut, a nawet pewnego rodzaju nagana. Z czego miałaby ona wynikać? Z pozornego nieposłuszeństwa Syna. Dlaczego pozornego? Bo przecież Jezus okazał posłuszeństwo Niebieskiemu Ojcu. Porusza nas też pewność, z jaką dwunastolatek udzielił odpowiedzi Swej ukochanej Matce.

Redemptorysta, o. Augustyn Berthe CSsR, w swoim dziele Jezus Chrystus – życie, męka i triumf, komentuje tę scenę, tłumacząc niejako zachowanie Matki Najświętszej: Maryja nie rozumiała jeszcze wtedy całego Boskiego planu posłannictwa, który Bóg Ojciec powierzył Swojemu Synowi. Ojciec Berthe komentuje także obecność Jezusa wśród uczonych w Piśmie: Jego pytania zadawane uczonym zdradzały bardzo głęboką i żywą inteligencję pytającego, którą wszyscy mistrzowie i ich uczniowie podziwiali i byli pod jej ogromnym wrażeniem. Do tego stopnia, że zadawali sobie pytanie: „Skąd ten młodzieniec czerpie tę wiedzę, której przecież – po ludzku – w takim wieku nie mógł posiąść”.

Tak, Drogi Czytelniku, niewątpliwie wszystkie emocje związane z tą biblijną sceną Gregorio Bausá w mistrzowski sposób wyraził na swym obrazie. Ale nie tylko emocje. Zgodzimy się chyba, że kontemplacja tego obrazu uwrażliwia nas na Prawdę, Dobro i Piękno. Taki jest bowiem cel prawdziwej sztuki religijnej.

A teraz zwróćmy nasz wzrok na drugą, mniejszą ilustrację. Jakie robi na nas wrażenie z punktu widzenia artystycznego? Czy oddaje ona piękno właściwe Świętej Rodzinie? Niestety, widzimy tutaj tylko słodki i dość kiczowaty obrazek.

A jaką reakcję wzbudza z punktu widzenia duchowego? Być może wyłącznie sentymentalną. Czy ukazuje duchową głębię przedstawionych Postaci? Trudno odpowiedzieć na to pytanie pozytywnie. Podobnie jak trudno przyznać, że ten obrazek uwrażliwia nas na Prawdę, Dobro i Piękno…

Szukajmy więc prawdziwej sztuki religijnej, która wznosi nasze dusze ku wyżynom Niebios!