Obchodzone przez Kościół co roku 6 stycznia święto nosi łacińską nazwę Epifania Domini, co w tłumaczeniu na język polski oznacza Objawienie Pańskie. W Europie oba określenia ustępują jednak w popularności innej nazwie, upamiętniającej wizytę Trzech Mędrców ze Wschodu u Dzieciątka Jezus.

Święto Trzech Króli pojawiło się w kalendarzu liturgicznym mniej więcej w tym samym czasie, co Boże Narodzenie. Pierwotnie obchodzono je w Kościele Wschodnim. Świadczy o tym sam termin Epifania, przyswojony przez łacinę z greki (epiphaneia). Jak już wspominaliśmy rok temu (PzM 115/2020) od IV wieku w dniu 6 stycznia w Jerozolimie celebrowano Boże Narodzenie i jednocześnie Chrzest Pański w Jordanie. Oba wydarzenia z życia Pana Jezusa rozważano w kontekście Objawienia Zbawiciela ludzkości.

Inaczej rzecz się miała na Zachodzie, gdzie Boże Narodzenie świętowano 25 grudnia, natomiast 6 stycznia wspominano Chrzest Pana Jezusa oraz pokłon Trzech Magów, zwanych królami lub mędrcami. To ostatnie wydarzenie, interpretowane jako objawienie Syna Bożego przedstawicielom pogańskich narodów, w sposób szczególny trafiało do wyobraźni wiernych w Europie Zachodniej. Kult Trzech Króli stał się bardzo popularny w Niemczech po tym, jak w 1164 roku sprowadzono z Mediolanu do Kolonii ich relikwie. Przez wieki, aż do drugiej połowy XX wieku, 6 stycznia wspominano także mające aspekt objawienia wesele w Kanie Galilejskiej.

Od XV wieku w święto Trzech Króli odbywał się obrzęd święcenia złota, kadzidła i mirry. Nieco później, bo w XVIII wieku, zaczęto błogosławić także kredę. Pisano nią potem na drzwiach domów i mieszkań litery C † M † B (w Polsce K † M † B), a więc inicjały trzech monarchów (magów), których imiona według tradycji imiona brzmiały: Kacper (łac. Caspar), Melchior i Baltazar. Niektórzy historycy domyślają się, że pierwotnie skrót przywoływał łacińską sentencję: Christus mansionem benedicat, czyli: Niech Chrystus błogosławi temu domowi.

Obecnie w Kościele wschodnim w dniu 6 stycznia wspomina się Chrzest Pana Jezusa, a popularna nazwa święta brzmi – Jordan.

AK