Nieocenione dobra zawdzięcza naród polski religii katolickiej; od niej też w chwilach ciężkich przesłodką odbierał pociechę i siłę. Wszakże ona to krzepiła męczenników sandomierskich, mordowanych przez dzicz mongolską; ona nieszczęśliwym jeńcom, pędzonym w jasyr, pomagała dźwigać okowy; ona w czasie napadu szwedzkiego obroniła Jasną Górę i zawiodła króla przed obraz Najświętszej Panny Łaskawej we Lwowie, a najeźdźców wyrzuciła z kraju.

Ale cięższe jeszcze przyszły klęski. Za poniewierkę wiary, za pychę i swawolę możnych, za poniżenie władzy królewskiej i ciemiężenie ludu, za prywatę i niezgodę ukarał Bóg cały naród, bo strącił koronę z jego skroni i poddał go w moc nieprzyjaciół, którzy się nad nim bez litości pastwili, otóż w tym czasie wielkich cierpień najczulszą pocieszycielką narodu była i jest religia. Ona to wraz z poezją, jej duchem przejętą, śpiewała mu pieśń nadziei, wskazując na Miłosierdzie Boże, to znowu budziła go ze snu rozpaczy, jak budził niegdyś Anioł Eliasza, mówiąc doń: Narodzie, wstań, posil się pokarmem Bożym i zdążaj dalej drogą Pańską, boś jeszcze nie spełnił posłannictwa swego. Ona prowadziła go do tronu Królowej Korony Polskiej, by przed Nią wylewał swe łzy, składał swe modły i znajdował ulgę. Ona z miłością Matki goiła rany narodu, wlewała mu do kielicha goryczy po kilka kropel Niebieskiej słodkości, nawiedzała jego synów w więzieniach, towarzyszyła im w strasznym pochodzie na Sybir lub na rusztowanie. Ona ustami Namiestników Chrystusowych wzywała świat cały do modłów za nieszczęśliwą Polskę, której równocześnie zalecała „cierpliwość, stałość i odwagę”. Ona też w 1875 roku umocniła włościan podlaskich, że pod cerkwiami w Drelowie i Pratulinie ginęli za wiarę z odwagą dawnych Męczenników albo znosili mężnie długie i straszne prześladowanie. Ona w (…) późniejszych udręczeniach pocieszała miliony dusz polskich, przygniecionych ciężką boleścią, a we wszystkich budziła nadzieję lepszej przyszłości.

Św. bp Józef Sebastian Pelczar, Obrona religii katolickiej, Wydawnictwo Prohibita, s. 265–266. Tytuł pochodzi od Redakcji.