Pierwsze wzmianki o liturgicznym świętowaniu Bożego Narodzenia pochodzą z pierwszej połowy IV wieku, a dotyczą Kościołów w Palestynie oraz Italii. Z listu biskupa Jerozolimy św. Makarego z 335 roku dowiadujemy się, że już wtedy w dniu 6 stycznia w tamtejszej wspólnocie celebrowano święto Epifanii. Wspominano wówczas zarówno Boże Narodzenie, jak i chrzest Pana Jezusa w Jordanie. Z lektury rzymskich kalendarzy liturgicznych z pierwszej połowy IV wieku wynika, że Boże Narodzenie w Wiecznym Mieście świętowano co najmniej od 336 roku. Inaczej niż w Jerozolimie, w Rzymie pamiątkę przyjścia na świat Chrystusa obchodzono 25 grudnia. Z czasem datę tę przyjęły także Kościoły Wschodu.

Wielkie zasługi w procesie kształtowania się liturgii Bożego Narodzenia położył Kościół jerozolimski. Co roku, w nocy z 5 na 6 stycznia, w bazylice wzniesionej nad Grotą Narodzenia w Betlejem celebrowano Eucharystię upamiętniającą Narodzenie Syna Bożego.

Liturgia rozpoczynała się w miejscu, w którym pasterze usłyszeli śpiewy aniołów. Stamtąd procesja udawała się do Groty Narodzenia. Potem we wnętrzu bazyliki sprawowano uroczystą Mszę Świętą. Po jej zakończeniu orszak z udziałem patriarchy udawał się do Jerozolimy, by przed południem, w Bazylice Zmartwychwstania przeżywać kolejną Najświętszą Ofiarę.

Co najmniej od końca V wieku podobnie Boże Narodzenie witano w Rzymie. Nocną Mszę (pasterkę) papież, lub jego przedstawiciel, celebrował przy symbolicznej stajence urządzonej w bazylice Matki Bożej Większej (w VII wieku trafiły tam relikwie żłóbka z Betlejem). We wczesnych godzinach porannych Ojciec Święty odprawiał drugą Mszę Świętą. Tym razem w kościele św. Anastazji. Był to ukłon w stronę cesarza bizantyjskiego, którego przedstawiciel miał obok rezydencję. Przed rozpoczęciem nabożeństwa papież spalał garść lnu, co symbolizowało przemijalność świata. Trzecią Najświętszą Ofiarę sprawowano rano w Bazylice św. Piotra na Watykanie. Z czasem papieski przywilej odprawiania trzech Mszy Świętych (pasterskiej, anielskiej i królewskiej) w Boże Narodzenie został rozszerzony na wszystkich kapłanów.
Od około 615 roku Kościół obchodzi oktawę Bożego Narodzenia.