Któż nie słyszał o św. Franciszku z Asyżu, który aby pójść za Chrystusem, żyjąc w skrajnej biedzie, wyrzekł się świata, sławy, przyjemności, wielkiej fortuny ojca i stał się jednym z najbardziej znanych świętych? Był on podporą Kościoła swojej epoki, tak jak widział to w swoim śnie Papież Innocenty III (w 1210 roku). Ten heroiczny akt wyrzeczenia się wszystkiego został wynagrodzony sławą, która nie zgaśnie do końca świata. Można powiedzieć, że w osobie św. Franciszka, jeszcze za jego życia, wypełniła się obietnica Pana Jezusa: Starajcie się naprzód o królestwo (Boga) i o Jego sprawiedliwość, a to wszystko będzie wam dodane (Mt 6, 33).

Drogi Czytelniku, możliwe, że obraz, który przedstawiamy, nie jest wiernym portretem tego wielkiego świętego, ale jak mówią znawcy – lepszy wizerunek nie istnieje. Według starej tradycji ten, który tu prezentujemy, najwierniej przedstawia jego fizjonomię, bowiem pochodzi z jego czasów.

Mamy wrażenie, że ów obraz odbija w pewnym stopniu chwałę, jaką cieszą się święci w Niebie. Emanuje z niego czystość duszy, którą można porównać do krystalicznej czystości kropli źródlanej wody przenikniętej promieniami słońca. Krótki pobyt św. Franciszka na tym padole łez, jakim jest ziemia (żył zaledwie 45 lat), pozostawił po sobie urzekającą aurę świętości, smugę światła, która nie zgaśnie do końca czasów.

Nasza upadła epoka nie jest już zdolna zrozumieć wielkości duszy i prawdziwego wymiaru świętości Biedaczyny z Asyżu. Jakże jest ona dzisiaj zniekształcona! Św. Franciszek wyróżniał się wielką radością, która według tego co sam mówił, pochodziła z czystości serca i wytrwałości na modlitwie. Dzisiejszy człowiek zanurzony w materializmie i hedonizmie praktycznie nie jest w stanie dostrzec już tych wartości duchowych. Jakaż trafność spostrzeżenia Benedykta XVI, który twierdził, że niektórzy historycy stworzyli obraz „historycznego” Franciszka w miejsce Franciszka tradycji. Ten pierwszy miałby pragnąć reformy ludu Bożego bez form kanonicznych i bez hierarchii. Stąd w naszych dniach ten święty jest często przedstawiany jako ktoś w rodzaju hipisa, ekologisty czy kontestatora. Niestety, owa tendencja obecna jest nawet w podświadomości wielu franciszkanów.

Czy św. Franciszek był prekursorem ruchu ekologicznego? Tak chciałoby wielu czcicieli przyrody, którzy niewiele rozumieją z duchowości Biedaczyny z Asyżu. Jeśli św. Franciszek podziwiał przyrodę – zwierzęta (kiedy mówił o bracie wilku), ptaki, niebo, wodę, słońce i księżyc itd. – to dlatego, że ona odbija nieskończoną doskonałość Stwórcy, jak uczy nas doktryna Kościoła.

Czy Święty był zwolennikiem pogardy dla własności prywatnej? Nie! Świadczy o tym jego podejście do spraw przekazywania i dziedziczenia majątku. Kandydatom do Trzeciego Zakonu Świeckich stawiał bowiem na początek warunek uregulowania wszystkich ich spraw testamentowych.

Czy był on przeciwnikiem bogactwa i bogatych ludzi? Nie! Poeta Johannes Joergensen pisze: Franciszek miał zwyczaj przestrzegać swoich uczniów, aby nie potępiali i nie gardzili „tymi, którzy żyli w bogactwie i nosili bogate szaty”. Mówił, że „również oni mają Boga za swojego Pana, i że Bóg kiedy zechce, może powołać ich, tak jak innych, aby byli sprawiedliwi i święci”. Jeden z tych zamożnych szlachciców podarował Biedaczynie górę Alwernię, gdzie Święty otrzymał największą łaskę swojego życia – stygmaty męki Zbawiciela.

I wreszcie czy św. Franciszek był pacyfistą? Nie! Świadczy o tym dobitnie jego towarzyszenie krzyżowcom w czasie V krucjaty i wyprawa do sułtana, w trakcie której w bezkompromisowy sposób próbował nawrócić go na chrześcijaństwo.

Leonard Przybysz